کاربرد اینترنت اشیا در بانکداری و نقش آن در صنعت پرداخت

اینترنت اشیا (Internet Of Things) چیست؟ این اصطلاح بدان معناست که شبکه‌ای از دستگاه‌های متفاوت مجهز به اینترنت، نرم‌افزارها و حسگرها را تشکیل دهیم که از طریق آنلاین به یکدیگر متصل می‌شوند. برای آشنایی با کاربرد اینترنت اشیا در بانکداری در ادامه این مقاله از بلاگ نوین پال با ما همراه باشید.

اینترنت اشیا یا همان همگرایی دنیای دیجیتال و فیزیکی تا چند سال پیش به آزمایشگاه‌ها، اتاق‌های فکر و شرکت‌های فناوری محدود بود. اما در حال حاضر IoT به یکی از روندهای بارز در تحول دیجیتال دنیای کسب‌و‌کارها مبدل شده است.

امروزه شرکت‌ها جهت پیشبرد اهداف مرکتینگ خود در چرخه رقابت فزاینده اقتصاد جهانی، به همگام شدن با آن روی آورده‌اند. شبکه IoT بیشتر جهت به اشتراک‌گذاری داده‌ها و همچنین تبادل اطلاعات میان برنامه‌ها یا کاربران استفاده می‌شود. از اجزای اصلی اینترنت اشیا، می‌توان به دستگاه‌ هوشمند، سنسورها، درگاه پرداخت، ابر، تجزیه و تحلیل و رابط کاربری اشاره کرد.

فهرست مطالب

کاربرد اینترنت اشیا در بانکداری

کاربرد اینترنت اشیا در بانکداری و سرویس های بانکی به بهبود امنیت و تجربه مشتری کمک کند. از طریق دستگاه‌های متصل، بانک‌ها می‌توانند به‌صورت آنی تحلیل داده انجام دهند، همچنین رفتارهای مشکوک را شناسایی کنند و خدمات شخصی‌ سازی‌ شده را ارائه دهند.

نقش IoT در حوزه کسب و کار

با سیستم مبتنی بر IoT، در کل جمع‌آوری داده‌ها، انتقال آن‌ها در فضای ابری و سپس ارائه پاسخ یا اقدام بسیار سریع‌تر و راحت‌تر می‌شود. به همین جهت اکثر کسب و کارهای موفق، نرم‌افزار یا برنامه‌های تلفن همراه مبتنی بر اینترنت اشیا را توسعه داده‌اند تا بهترین‌ها را برای تجارت خود داشته باشند.

اینترنت اشیا امروزه در جهان رایج شده که این امر نشان دهنده یک تغییر پارادایم از تصورمان درباره فناوری و نقش آن در دنیای اطراف‌مان است. تغییر مذکور نه تنها در سطح فردی، بلکه در تجارت، کارمندان، مشتریان و هر شخصی که در این فرآیند هم قرار دارد، قابل رویت است.

در زمان راه‌اندازی یک کسب و کار جدید، چند فاکتور بسیار مهم وجود دارند که شاید در نگاه اول ساده به نظر آیند، اما در واقع کمی پیچیده هستند.

تاثیر اینترنت اشیا در صنعت پرداخت

در حال حاضر دستگاه‌های قابل اتصال به اینترنت به شکل فزاینده‌ای در حال مبدل شدن به بخشی مهم از حوزه پرداخت شده‌اند. در همین زمینه، اصطلاحاتی جدید نظیر تراکنش‌ بدون تماس (Contactless) هم پدیدار شده‌اند که می‌توان به واسطه اشیاء پوشیدنی مثل ساعت‌های هوشمند، حلقه‌ و یا یک جاکلیدی کوچک تبادلات مالی را جهت خرید کالای مدنظر به راحتی صورت داد.

از طرفی دیگر مصرف‌کنندگان هم قادرند تا علاوه بر دستگاه‌های پوشیدنی از طریق دستورات صوتی، خرید و پرداخت مدنظر خود را با کمک الکسا یا دستیار صوتی گوگل انجام دهند. به نوعی می توان گفت که امروزه از قابلیت هوش مصونوعی در پرداخت بسیار استفاده می شود.

به طور کلی گسترش عرصه مذکور تا اینجایی پیش رفته که برخی از تولیدکنندگان لوازم خانگی به واسطه تعبیه اپلیکیشن‌های خرید در یخچال‌های هوشمند برای مصرف‌کنندگان این امکان را فراهم می‌سازند تا مواد غذایی مورد نیاز خود را از طریق یخچال خریداری و هزینه لازم را مستقیماً در همان لحظه بپردازند. کمپانی هومی خدماتی متفاوت را برای کاربران خود ارائه می‌نماید.

هم اکنون تکامل فرایند پرداخت با استفاده از IoT تنها به پرداخت با کارتَ‌های بانکی و اعتباری محدود نمی‌شود، بلکه این عرصه دنبال آزمایش‌ روش‌های جایگزین و به صرفه‌تری برای کاربران است.

در این بین ارائه‌دهندگان IoT نیز دنبال راه‌های نوین جهت فروش محصولات و خدمات صورت خودکار در کمترین زمان ممکن هستند. از زمینه‌هایی که می‌تواند در این امر کمکی شایان رساند، ادغام تکنولوژی بلاک‌چین و رمز ارزها با سیستم‌های پرداخت مبتنی بر IoT است.

اینترنت اشیا روشی جایگزین در حوزه پرداخت

امروزه به واسطه پیشرفت‌ IoT در نهایت مدل‌های پرداخت جایگزین شیوه‌های قدیمی می‌شوند. برای اینکه درکی بهتر از کاربرد اینترنت اشیا در بانکداری و این رویکرد نوین برسیم، باید با برخی از این اشکال آشنا شویم.

با فرض اینکه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان دستگاه‌های جدید و مبتنی بر IoT را راه‌اندازی می‌نمایند. ما هم اکنون می‌توانیم به راه‌های متنوع پرداخت‌های خود را صورت دهیم، اما به طور کلی سه روش پرداخت با بهره‌مندی از اینترنت اشیا هم اکنون امکان‌پذیر شده که عبارت‌اند از:

توکنیزه کارت‌های اعتباری در پرداخت‌های یکپارچه

بهره‌مندی از کارت‌های اعتباری توکنیزه در کنار استفاده از امکانات NFC و تبدیل دستگاه‌های هوشمند نظیر ساعت، موبایل و حلقه‌ به ابزارهایی جهت پرداخت، یکی از روش‌هایی محسوب می‌شود که از چندی وقتی شاهد استفاده آن در فروشگاه‌ها یا مراکز معتبر خرید هستیم. در مدل مذکور دیگر به استفاده از کارت اعتباری نیازی نیست و تنها با توکنیزه کارت و وارد نمودن مشخصات آن در اپ‌های مربوطه در گوشی‌های هوشمند بدون نیاز به ابزاری، می‌توان به سادگی و با لمس دستگاه‌ کارت‌خوان پرداخت را نهایی نمود.

پرداخت لحظه‌ای

از دیگر زمینه‌هایی که اینترنت اشیا می‌توان به تحول بانکداری در مبحث پرداخت‌های آنی و تراکنش‌های لحظه‌ای اشاره کرد. این بدان معناست که جهت تأیید و جابه‌جایی وجه بین بانک‌های مختلف دیگر نیازی به صرف زمان طولانی نیست و تنها طی چند لحظه تبادلات مدنظرمان صورت می‌پذیرد.

در این بین هم اکنون قاره اروپا پیشتاز این حوزه است، زیرا برخی از معتبرترین بانک‌ها در این منطقه به واسطه همکاری مشترک و توسعه API باز در کنار ایجاد دسترسی‌های مشخص و بهره‌مندی از IoT، فرایند تایید و انجام تراکنش‌ها را به صورت آنی عملیاتی می‌نمایند.

دفتر کل توزیع شده و رمز ارزها

از موضوعات دیگری که باعث تحول در نظام بانکی شده و بسیاری هم اکنون دنبال دست‌یابی به آن هستند، استفاده از فناوری دفتر کل توزیع شده و ارزهای دیجیتال و حساب ارزی است. استفاده از DLT در جاهایی مبتنی بر IoT امکان تراکنش‌های مستقیم و بدون خطر لو دادن اطلاعات حساب کاربران را فراهم می‌نماید.

به خاطر علاقه بالای کاربران به بهره‌مندی از رمز ارزها و صورت تبادلات مالی به طور لحظه‌ای و بدون دریافت مجوزهای سختگیرانه، بانک‌های مرکزی هم دنبال بهره‌مندی از پتانسیل این عرصه هستند. در این بین برخی از نهادهای مالی اروپایی و آسیایی دنبال استفاده از رمز ارزهای بانک مرکزی و استیبل کوین‌ها جهت عبور از چرخه پول کاغذی و فیزیکی هستند.

مزایای استفاده از اینترنت اشیا در بانکداری

به طور کلی سازندگان دستگاه‌ها و شرکت‌های فین‌تک‌ در حال بررسی روش‌هایی متنوع جهت ادغام دستگاه‌های اینترنت اشیا و فرایندهای پرداخت هستند تا بدین طریق بتوانند تجارب تجاری نوینی را برای مردم فراهم سازند و از کاربرد های اینترنت اشیا در بانکداری بهره ببرند. بدون شک این درهم تنیدگی از مزایای برخوردار است که در ادامه به بررسی برخی از آن‌ها می‌پردازیم.

مزیت‌های IoT برای مصرف‌کنندگان

در حقیقت پروسه تهیه کالا اغلب شامل فرآیندهای کلی خدمات، پرداخت و مصرف است. در گذشته این فرآیندها اغلب با هم همگام نبوده‌اند و همین عدم توازن باعث اختلال در تهیه کالا برای مصرف‌کننده و مانع از فروش حداکثری آن برای بازرگانان بود. در واقع این فقدان هماهنگی در نهایت بر عدم اعتماد و وفاداری مصرف‌کنندگان تأثیر می‌گذاشت.

از روش‌های حل این مشکل راه‌اندازه‌ای سرویس‌های اشتراکی است که به واسطه ادغام فرایند استفاده و پرداخت موفق شد تا به این معضل غلبه نماید. اما سرویس‌های اشتراکی هم مشکلاتی مثل ایجاد تعهدهای بلند مدت و تغییر در هزینه‌ها دارد که این موضوعات شاید به مذاق کاربران خوشایند نیاید.

در این مین دستگاه‌های مبتنی بر IoT به واسطه قابلیت پرداخت‌های خودکار، قادرند تجربه مصرف‌کننده را بهبود ببخشند. با پرداخت‌های IoT، دیگر هیچ تعهد بلندمدتی وجود نخواهد داشت و دسترسی مشتریان به انواع محصولات و خدمات هم بسیار آسان‌تر می‌شود. همچنین مصرف‌کنندگان نیز به صورتی انعطاف‌پذیر و تنها برای چیزی که استفاده می‌نمایند، هزینه پرداخت خواهند کرد.

مزیت‌های IoT برای فروشندگان

از دیگر مزایای کاربرد اینترنت اشیا در بانکداری، برای فروشندگاه می باشد. در واقع فروشندگانی که از دستگاه‌های متصل به IoT بهره می‌برند، قادرند تا اطلاعات را به صورت لحظه‌ای در مورد نحوه استفاده مشتریان از خدماتشان جمع‌آوری نمایند. اطلاعات مذکور از این حیث ارزشمند خواهد بود که به فروشندگان کمک می‌نماید تا نحوه تعامل  خودشان با مشتریان را بهبود بخشیده و آن‌ها را با ارائه خدمات مطلوب‌تر همواره راضی نگه دارند.

بازرگانان قادرند تا از داده‌های پرداخت جهت شخصی‌سازی نیاز کاربران و بازاریابی مثل ارسال پیام‌های ویژه به واسطه دستگاه‌های تلفن همراه بهره‌مند شوند. البته موارد مذکور تنها در صورتی رخ می‌دهد که کاربران مجوز استفاده از داده‌های‌شان را به این ارائه دهندگان خدمات داده باشند.

مزیت‌های IoT در صنعت پرداخت

حوزه پرداخت به صورت مداوم گزینه‌های نوینی نظیر کارت‌های اعتباری، نقدی، پیش پرداخت، کدهای QR و کارت‌های بدون تماس را ارائه نموده است. در واقع این جایگزین‌ها با هدف برآوردن نیازها و در راستای همراهی با تغییرات در فناوری‌های روز و همچنین نحوه زندگی مصرف‌کننده طراحی شده‌اند.

البته در آینده‌ای نه چندان دور انتظار می‌رود ادغام IoT و فرایندهای پرداخت‌، مزایای متنوع‌تری را برای صنایع مختلف به دنبال داشته باشد. اینترنت اشیا در واقع می‌تواند عامل پذیرش گسترده‌ مصرف‌کنندگان نیز شود. همچنین، استفاده از اینترنت 5G امکان پرداخت‌ها را بسیار سرعت می‌بخشد که همین نکته می‌تواند به دستگاه‌های مستقل و نیمه مستقل هم اجازه دهد تا تراکنش‌ها را بدون کوچکترین نیازی به مداخله انسانی و به صورت مستقل اجرا و نهایی نمایند.

علاوه بر این انتظار می‌رود پرداخت‌های IoT سرعت تراکنش‌های سریع‌تر، افزایش ظرفیت پردازش و تجزیه و تحلیل یکپارچه رفتار مشتریان را نسبت به گذشته بسیار افزایش دهد. همچنین ادغام دستگاه‌های IoT با روش‌های مبتنی بر بلاک‌چین امکان انجام تراکنش‌ها با ارزهای دیجیتال یا غیرنقدی (Cashless) را بسیار تسهیل می‌نماید.

در کل باید اذعان نماییم که کاربرد بلاک‌چین در اینترنت اشیا (IoT) بی‌نظیر است. همانطور که قبلا اشاره شد مزایای درگاه پرداخت اینترنتی برای کسب‌وکارها نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.

کلام آخر

امروزه بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران پیشرفت فناوری، تنها به خاطر یافتن روشی ساد‌ه‌تر برای انجام کارها در تلاش هستند. کاربرد اینترنت اشیا در بانکداری، صنعت تجارت الکترونیک را بسیار متحول کرده و رویکرد مشتری محوری را به صورتی چشمگیر ارتقا داده است.

در آینده تعداد دستگاه‌های اینترنت اشیا و موارد استفاده از آن‌ها حسابی افزایش خواهد یافت. صرف نظر از اینکه IoT چه مسیر یا فراز و نشیب‌هایی در پیش دارد، می‌توان مطمئن بود که حجم تراکنش‌ها در دهه‌های آینده افزایشی چشمگیر خواهد داشت.

امیدواریم مقاله کاربرد اینترنت اشیا در بانکداری و نقش آن در صنعت پرداخت برای شما مخاطبان محترم مفید بوده باشد. لطفاً پس از مطالعه کامل این مقاله نظرات و تجارب شخصی خود را درباره آینده اینترنت اشیا (IoT) با ما در نوین پال به اشتراک بگذارید.

نوین پال

سوالات متداول

کاربرد اینترنت اشیا در بانکداری چیست؟

کاربرد اینترنت اشیا در بانکداری به بهینه‌ سازی عملیات، بهبود امنیت، و ارائه تجربه مشتری شخصی‌ سازی‌ شده کمک می‌کند.

مشکلات استفاده از اینترنت اشیا در سرویس های بانکی چیست؟

مشکلات استفاده از اینترنت اشیا در بانکداری شامل نگرانی‌های امنیتی، پیچیدگی در مدیریت داده‌ها، و هزینه‌های بالا برای پیاده‌سازی و نگهداری آن می باشد.