کراودفاندینگ چیست؟

از مهم‌ترین شرایط جهت پیشرفت و تحقق ایده‌ها و خلاقیت‌ها، برخوداری از شرایط اقتصادی و تامین سرمایه است. کراودفاندینگ (Crowdfunding) از مفاهیم نوین در حوزه تجارت و تامین منابع مالی به شمار می‌رود که طی دهه‌های اخیر به صورت چشم‌گیری رشد پیدا کرد.

کراودفاندینگ شیوه‌ای نوین جهت تامین تمام یا بخشی از سرمایه نقدی مورد نیاز برای شروع یک فعالیت مشخص است. این روش از سال 2006 میلادی در سطح جهانی به طور رسمی مورد استفاده قرار گرفت. در روش مذکور، که سرمایه گذاری جمعی هم شهرت دارد، مشارکت‌های نقدی اشخاص مختلفی در یک جامعه با هدفی مشخص، به واسطه زیرساخت‌های اینترنتی و عموماً با پلتفرم‌های مربوطه جذب می‌شود.

در حال حاضر کراودفاندینگ برای استارتاپ‌ها روشی معمول برای جذب سرمایه است که اغلب توسط مخترعان، کارآفرینان، موسیقی‌دانان، فیلم‌سازان، هنرمندان و همچنین موسسات خیریه مورد استفاده قرار می‌گیرد. چنانچه مایلید تا با ماهیت کلی کراودفاندینگ و کاربردهای آن بیشتر آشنا شوید، در ادامه این مقاله از بلاگ نوین پال با ما همراه باشید.

کراودفاندینگ (Crowdfunding) چیست؟

تامین مالی جمعی یا همان کراودفاندینگ به انگلیسی Crowdfunding، درواقع از دو کلمه crowd و funding تشکیل شده که روشی نوین جهت جذب سرمایه از اشخاص مختلف با هدف تامین مالی پروژه‌ها، کسب‌وکارها یا ایده‌های حلاقانه محسوب می‌شود. در روش مذکور، کارآفرینان و خالقان پروژه‌ها به واسطه ارائه جوایز، امتیاز یا بهره‌وری از محصول نهایی، اشخاصی را به همکاری مالی ترغیب می‌نمایند. البته این اشخاص شاید به واسطه پلتفرم‌های آنلاین یا وب‌ سایت‌ هایی مخصوص، مستقیماً یا غیرمستقیم در پروژه‌های مذکور سرمایه‌گذاری کنند.

به طور کلی هدف اصلی از کراودفاندینگ، تامین منابع مالی جهت شروع یک پروژه جدید، توسعه کسب‌وکار، تحقق ایده‌های خلاقانه یا حمایت از مسائل اجتماعی و زیست محیطی است. چنین روشی علاوه بر جذب سرمایه، موجب ایجاد ارتباطی نزدیک‌ میان کارآفرینان یا حامیان پروژه خواهد شد که جامعه‌ای از اشخاص مشتاق را به دور از هر گونه محدودیت‌های جغرافیایی در پشتیبانی مالی از پروژه‌ها و کسب‌وکارها جذب می‌نماید.

در کل باید توجه داشت که کرادفاندینگ همواره در معنای سرمایه‌گذاری در کسب و کارهای نوپا یا تازه‌کار حلاصه نمی‌شود و برحی اوقات شرکت‌های بزرگ و موفق نیز جهت شروع پروژه‌ای جدید و بزرگ برای جذب سرمایه اقدام به استفاده از این روش می‌نمایند.

تاریخچه کراودفاندینگ

مارک کولی (Mark Collie) وقتی به لیست 1000 نفره‌ از ایمیل‌های طرفداران خودش که در اختیار داشت فکر می‌کرد، اذعان نمود که: آهان فهمیدم! وی در سال 1997 میلادی یکی از اعضای گروه موسیقی راک بریتانیایی به نام ماریلیون (Marillion) بود، که جهت برگزاری تور موسیقی به سرمایه‌ای حدود 60 هزار دلار سرمایه نیاز داشت. لذا او تصمیم گرفت متنی بنویسد و برای ایمیل‌ها ارسال نماید.

در متن ایمیلش مارک عنوان نمود که برای برگزاری تور نیاز به مبلغ مذکور دارد و خیلی زود طرفداران آن‌ها، با مبالغی مختلف کمک مالی نمودند که این مبلغ به واسطه اینترنت جمع شد و بدین صورت نخستین مدل از کرادفاندینگ یا همان سرمایه‌گذاری جمعی شکل گرفت.

روش های کراودفاندینگ و نحوه عملکرد آن‌ها

به طور کلی کرادفاندینگ به چهار دسته کلی تقسیم‌بندی می‌شود و هر کدامشان ویژگی‌های خاص خود را دارند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

تامین مالی جمعی مبتنی بر پاداش (Rewards Based Crowdfunding)

در واقع کراودفاندینگ مترادف با سایت‌های مبتنی بر پاداش نظیر کیک‌استارترو ایندی‌گوگو است. به واسطه بهره‌مندی از تامین سرمایه جمعی مبتنی بر پاداش، ما می تواننم پول خود را جهت پروژه هنری خلاقانه، محصول جدیدی در زمینه فناوری یا یک خواننده که قصد دارد آلبومی جدید را منتشر نماید، سرمایه‌گذاری کنیم و به ازای آن از خدمات یا محصولات مدنظر استفاده نماییم.

به عنوان مثال ساعت هوشمند پبل موفق شد، تنها طی 3 روز بعد از کراودفاندینگ در سایت محبوب کیک‌استارتر، به میزان 2.6 میلیون دلار سرمایه جذب نماید که همین امر عملی برای جلب توجه صنعت فناوری به این مسئله شد.

وام‌دهی همتا به همتا (Peer-to-Peer Lending)

حتماً تا به حال به دوستان یا آشنایان خود پول قرض داده‌اید؟ حالا پلتفرم‌های کرادفاندینگ (Crowdfunding) نظیر لندینگ کلاب (Lending Club)، این امکان را برای وام گیرندگان فراهم می‌سازد تا خارج از کانال‌های بانکداری سنتی، به سرمایه مورد نیازشان برسند. همچنین قبلا در مورد بانکداری آفشور برایتان توضیح دادیم. در واقع افرادی که مایلند، اندکی ریسک نمایند و پول‌شان را به دیگران قرض بدهند، قادرند با یک کلیک سبد سرمایه‌گذاری برای خودشان ایجاد نمایند.

ذکر این نکته ضرورت دارد که لندینگ کلاب هم اکنون که در این زمینه پیشتاز به شمار می‌رود و سالانه میلیاردها وام را برای گیرندگان فراهم می‌نماید.

تامین سرمایه جمعی مبتنی بر اهدا (Donate)

در سال 2006 میلادی دکتر محمد یونسبه خاطر فعالیت‌هایش در زمینه سرمایه‌گذاری خرد (Microfinance)، جایزه نوبل را از آن خود کرد. دکتر یونس به جای خیریه و کمک به کارگران فقیر، در بانک گرامین (Grameen Bank) خود، وام‌های کوچک را برای کارآفرینان محلی در نظر گرفت. چنانچه صندوق سرمایه‌گذاری خرد را با کراودفاندینگ آنلاین ترکیب نماییم با سایت‌هایی مثل کیوا به آدرس Kiva.org، که بیش از یک دهه سرمایه صاحبان مشاغل کوچک را در بازارهای نوظهور تامین می‌کند،یا پلتفرم GoFundMe مواجه می‌شویم.

تامین مالی جمعی مبتنی بر سهام (Equity Based Crowdfunding)

تفاوت اصلی سایت‌هایی نظیر کیک‌استارتر (Kickstarter) با کراودفاندینگ مبتنی بر سهام، در حقیقت همان چیزی است که به فروش می‌رود. کارآفرینان به واسطه کمپین‌های کیک‌استارتر قادرند تا کالای خود را با درصدی تخفیف پیش‌فروش نمایند و بدین صورت سرمایه بدست بیاورند و زمانی که سرمایه‌گذار کالای پیش خرید کرده را دریافت می‌نماید، قرارداد میان او و کارآفرین به اتمام خواهد رسید.

به طور کلی در کراودفاندینگ از طریق سهام، شرکت‌ها سهام‌شان را می‌فروشند و بدین شکل سرمایه‌گذاران را در کار خود شریک می‌کنند. در حقیقت سرمایه‌گذاران با مشارکت مالی برای پروژه‌ای در مالکیت آن سهیم می‌شوند.

کراودفاندینگ چگونه کار می کند؟

در این بخش از مقاله قصد داریم تا شما مخاطبان محترم را با نحوه عملکرد کرادفاندینگ بیشترآشنا نماییم. به طور کلی مراحل تامین مالی جمعیشامل موارد زیر می‌شود که در ادامه به بررسی هر کدام از آن‌ها می‌پردازیم.

• انتخاب پروژه
• تعیین نمودن اهداف مالی
• برگذاری کمپین
• تعامل با جامعه
• ارائه پاداش‌ها
• پیگیری و صورت‌دهی تعهدات

انتخاب پروژه

در این مرحله از تامین مالی جمعی، توسعه‌دهنده یا کسب‌وکار موضوع پروژه‌اش را انتخاب می‌نماید. البته این موضوع باید از جذابیت کافی برخوردار باشد تا اشخاص را برای حمایت‌های مالی به راحتی ترغیب نماید. در واقع انتخاب پروژه یکی از مهم‌ترین مراحل کراودفاندینگ به شمار می‌رود.

تعیین نمودن اهداف مالی

به طور کلی تعیین مقدار مورد نیاز جهت تامین مالی جمعی پروژه نکته‌ای بسیار حائز اهمیت است. چراکه توسعه‌دهنده باید مبلغی را تعیین نماید تا بتواند با جذب حمایت‌های کوچک از سرمایه‌گذاران، به اهداف مالی خود دست یابد.

برگذاری کمپین

در حقیقت ایجاد کمپین توسط توسعه‌دهنده نیز یکی از مهم‌ترین مراحل در تامین مالی جمعی محسوب می‌شود. کمپین مذکور اطلاعاتی جامع از پروژه، اهداف مالی، مزایا و معایب آن را شامل می‌شود که برای جذب سرمایه‌گذاران بسیار ضرورت دارد.

تعامل با جامعه

توسعه‌دهنده موظف است تا به واسطه بهره‌مندی از شبکه‌های اجتماعی، وب‌سایت‌ها یا رسانه‌ها، کمپین خود را معرفی نماید و همچنین شرح دهد که چگونه افراد می‌توانند در پروژه مذکور شرکت داشته باشند.

ارائه پاداش‌ها

یکی از اصول کراود فاندینگ (Crowd funding)، در واقع ارائه پاداش‌ها برای سرمایه‌گذاران است. این پاداش‌ها شاید شامل نمونه‌های محصولات، تخفیفات یا خدماتی ویژه باشند که برای اشخاص حمایت‌کننده در نظر گرفته می‌شود.

پیگیری و صورت‌دهی تعهدات

در مرحله آخر کراودفاندینگ، پس از جمع‌آوری مالی توسعه‌دهنده باید تعهدات خودش را نسبت به پاداش‌ها و دیگر وعده‌ها به سرمایه‌گذاران صورت دهد. چراکه این امر به موجب افزایش اعتماد اشخاص سرمایه‌گذار می‌شود.

مزایای کراودفاندینگ

به طور کلی مزایای تامین مالی جمعی یا همان کراودفاندینگ از دو منظر برای سرمایه‌گذاران و مدیران یا کارآفرینان قبل تقسیم است که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

مزایای تامین مالی جمعی برای سرمایه‌گذاران

به طور کلی تامین مالی جمعی به‌ عنوان روشی نوین در تامین سرمایه، از مزایایی است که برای سرمایه‌گذاران هم می‌تواند متمایز باشد. در این بخش از مقاله به بررسی سه مزیت کلیدی کراودفاندینگ برای سرمایه‌گذاران می‌پردازیم:

• دسترس‌پذیری در کراودفاندینگ: در واقع از مهم‌ترین مزایای تامین مالی جمعی برای سرمایه‌گذاران، می‌توان دسترس‌پذیری به منابع مالی جمعی اشاره کرد. چنین روشی به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد تا در پروژه‌ها و ایده‌های متنوعی برای حوزه‌های مختلف سرمایه‌گذاری نمایند. به موجب این امر، سرمایه‌گذاران برای انتخاب گزینه‌های مختلفی در سرمایه‌گذاری دسترسی خواهند داشت و می‌توانند طبق علایق و استراتژی‌های خودشان، در پروژه‌هایی متفاوت سرمایه‌گذاری نمایند.
• امنیت و ضمانت‌ها: تامین مالی جمعی عموماً با ارائه تضمین‌ها و مزایایی برای حامیان و سرمایه‌گذاران همراه است. در واقع این تضمین‌های مذکور می‌توانند از بازپرداخت سرمایه حتی در صورت عدم موفقیت پروژه یا بهره‌وری از محصول نهایی را شامل شوند. لذا افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران به پروژه و امکان مشارکت بیشتر آن‌ها در فرآیند کراودفاندینگ به راحتی میسر می‌شود.
• تاثیر اجتماعی: به طور کلی عموم سرمایه‌گذاران اغلب علاقه‌مند هستند که در پروژه‌هایی سرمایه‌گذاری نمایند که علاوه بر بازده مالی، تاثیرات اجتماعی و محیطی هم داشته باشند. کراودفاندینگ برای سرمایه‌گذاران این فرصت را فراهم می‌سازد تا در پروژه‌هایی که اهداف اجتماعی یا محیطی را به راحتی پیگیری می‌نمایند، سرمایه‌گذاری داشته باشند. در واقع این امر برای سرمایه‌گذاران احساس رضایت و ارتباطی نزدیک‌تر با پروژه‌هایی را فراهم می‌نماید که به ارزش‌ها و اهداف آن‌ها هم پاسخ داده می‌شود.

با توجه به موارد مذکور، تامین مالی جمعی نه‌تنها برای کارآفرینان و پروژه‌ها، بلکه برای سرمایه‌گذاران هم مزایایی قابل توجه دارد که می‌توانبد به توسعه پایدار و موفقیت‌آمیز چنین روشی در دنیای مدرن کمکی شایان نمایند.

مزایای تامین مالی جمعی و سرمایه اجتماعی برای مدیران و کارآفرینان

به طور کلی تامین سرمایه اجتماعی به واسطه کراودفاندینگ، برای مدیران و کارآفرینان از مزایای بسیاری برخوردار است که می‌تواند در موفقیت و رشد پروژه‌ها یا کسب‌وکارها نقش بسزایی داشته باشد. در ادامه مقاله به بررسی برخی از این مزایا اشاره می‌نماییم.

• ایجاد افزایش اعتماد به‌ نفس: در واقع تامین سرمایه اجتماعی (Social capital) به واسطه کراودفاندینگ موجب افزایش اعتماد به‌ نفس مدیران یا کارآفرینان خواهد شد. زمانی که اشخاصی از جامعه در پروژه یا کسب‌وکارمان سرمایه‌گذاری نمایند، در حقیقت این بدان معناست که  به تایید و تعهد به موفقیت ما اعتماد دارند. این اعتماد به‌ نفس می‌تواند برای کارآفرینان ایجاد انگیزه و انرژی بیشتری در رشد و توسعه پروژه‌ها داشته باشد.
• بازاریابی مقرون به صرفه: از دیگر مزایای تامین سرمایه اجتماعی با کراودفاندینگ، اینجاست که به‌ عنوان یک روش بازاریابی کم‌هزینه و مقرون به صرفه عمل می‌نماید. به واسطه برقراری ارتباط با جامعه و حامیان پروژه، می‌توان به سادگی از شبکه‌های اجتماعی و دیگر منابع آنلاین جهت معرفی پروژه و همچنین جذب حمایت مالی بهره‌مند شد. این روش به کاهش هزینه‌های تبلیغات و بازاریابی سنتی نیز کمکی شایان می‌نماید.
• کارآمدی بیشتر در تامین مالی جمعی: به طور کلی استفاده از تامین سرمایه اجتماعی با کراودفاندینگ برای کارآفرینان این امکان را فراهم می‌کند که مستقیماً با جامعه خود در تعامل باشند. در واقع این ارتباط مستقیم با حامیان و اعضای جامعه، امکان جمع‌آوری بازخورد و همچنین پیشنهادات مفید را فراهم نموده که می‌تواند در بهبود پروژه و رفع نقاط ضعف کمکی شایان نماید. علاوه بر این، ارتباط مذکور برای کارآفرینان امکان ارتباط و ایجاد تعاملات دائمی با مخاطبان و مشتریان را ایجاد می‌نماید.

در تامین سرمایه اجتماعی (Social capital) به واسطه کراودفاندینگ برای مدیران یا کارآفرینان امکان می‌دهد تا بهره‌وری بیالاتری از جامعه و منابع آنلاین داشته و با افزایش اعتماد و ایجاد انگیزه، در رشد و توسعه پایدارتر پروژه‌ها و کسب‌وکارهای خودشان بپردازند.

ریسک‌های سرمایه‌گذاری به روش کراودفاندینگ

حال که به صورت کلی با ماهیت کراودفاندینگ، کاربردها و مزایای آن آشنا شده‌اید، در این بخش از مفاله به بررسی ریسک‌های سرمایه‌گذاری به این روش می‌پردازیم.

به طور کلی سرمایه‌گذاری به روش تامین مالی جمعی می‌تواند ریسک‌های بالایی را به دنبال داشته باشد؛ زیرا چنین سرمایه‌گذاری معمولاً روی کسب و کارهای نوپا صورت می‌پذیرد که به همین خاطر احتمال موفقیت آن‌ها نا مشخص است. در واقع برخی از ریسک‌های اصلی سرمایه‌گذاری کراودفاندینگ شامل موارد زیر است:

• ورشکستی کسب‌وکار: اکثر کسب‌و‌کارها، در همان سال‌های اولیه شروع به قعالیت خود با ورشکستی مواجه می‌شوند؛ بنابراین شاید تمامی پول خود را از دست بدهید.
• مجهول بودن بازگشت سرمایه: در اثر کراودفاندینگ‌های سرمایه‌محور، این امکان وجود دارد که ارزش سهام آن شرکت یکبار پایین بیاید و سرمایه‌ ما بسیار کاهش پیدا نماید. این مسائه درست مانند بورس در کشور ایران طی این سال‌های اخیر است.
• دشواری در فروش سهام: به طور معمول این سهام‌ها خارج از جدول بورس تشکیل می‌شوند، بنابراین فروش آن‌ها نسبت به دیگر سهام شرکت‌هایی که در بازار بورس، به مراتب کاری دشوارتر است.

تامین مالی جمعی در ایران

امروزه با نوجه به توسعه روز افزون صنعت استارتاپ‌ها و نوآوری‌ها در کشورمان، نیازهای مالی و سرمایه‌گذاری این شرکت‌های کراودفاندینگ را بسیار برجسته‌تر کرده است. با توجه به اینکه بانک‌ها یا موسسات مالی سنتی به عنوان منبعی مهم در تامین سرمایه شرکت‌ها هستند، ولی برخی از استارتاپ‌ها به واسطه مشکل نیافتن تسهیلات مالی و سرمایه‌گذاری جهت رشد و توسعه خود مواجه می‌شوند.

حال در چنین شرایطی مفهوم جدید جمع‌آوری سرمایه یا همان کرادفاندینگ، به عنوان یک روشی متنوع و کارآمد در تامین سرمایه و پشتیبانی مالی شرکت‌های نوپا مطرخ است. کراودفاندینگ در معنای جمع‌آوری سرمایه با جمعیت کاربران اینترنت و همچنین سرمایه‌گذاران خصوصی است. در چنین مدلی، یک استارتاپ قادر است تا با ارائه طرح کسب‌وکارش به عموم مردم و علاقه‌مندان، سرمایه لازم جهت رشد و توسعه را جمع‌آوری نماید. لذا به موجب این امر، سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها به صورت گسترده‌تر و دسترس‌پذیرتری صورت می‌پذیرد.

کرادفاندینگ در کشورمان به عنوان راهکاری جدید جهت تامین سرمایه در حوزه استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا شناخته می‌شود. در واقع این روش، یک فرصت عالی برای کارآفرینان ایرانی را فراهم می‌سازد تا به وواسطه معرفی پروژه‌هایی خلاقانه و نوآورانه، محبوبیت خود را افزایش دهند و همچنین برای جمع‌آوری سرمایه مدنظرشان به جامعه اینترنتی و سرمایه‌گذاران علاقه‌مند متکی گردند.

هم اکنون، در ایران چندین پلتفرم کراودفاندینگ به فعالیت هستند که به استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای جدید و نوظهور این امکان را می‌دهند تا با توجه به نیازها، طرح‌های جذاب خود را ارئه نمایند تا از تامین سرمایه برخوردار گردند. به طور کلی این پلتفرم‌ها به واسطه ارائه امکانات و ویژگی‌های متنوعی، شفافیت در عملیات مالی، و دسترسی به جامعه‌ سرمایه‌گذاران علاقه‌مند، برای شرکت‌ها امکان جمع‌آوری سرمایه را در حداکثر زمان ممکن را به راحتی فراهم می‌سازند.

کلام آخر

در حال حاضر تامین مالی جمعی یا همان کرادفاندینگ یک روش تامین سرمایه محسوب می‌شود که در این مقاله به‌ طور جامع بدان پرداختیم. با توجه به موارد مذکور کراودفاندینگ برای استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوین روشی مطمئن در تامین سرمایه اولیه است که هم برای سرمایه‌گذار و توسعه‌دهنده مزایای زیادی را به دنبال دارد.

امیدواریم مقاله کراودفاندینگ چیست؟ مورد توجه شما مخاطبان محترم نوین‌پال قرار گرفته باشد. لطفاً پس از مطالعه کامل این مقاله نظرات و تجارب شخصی خود را در زمینه استفاده از کراودفاندینگ برای کسب‌وکارتان را با ما در بلاگ نوین پال به اشتراک بگذارید.

نوین پال

سوالات متداول

کراودفاندینگ در ایران چگونه است؟

 

اگر کراودفاندینگ ورشکست شود، چه می شود؟