آیا تا به حال به این فکر کرده اید که پرداخت های روزمره شما چقدر می تواند آسان‌تر، سریع تر و ایمن تر باشد؟ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با معرفی ریال دیجیتال، گامی بلند به سوی تحول در نظام پرداخت کشور برداشته است. ریال دیجیتال، نسخه الکترونیکی پول ملی ایران است که با استفاده از فناوری بلاکچین و به صورت غیرمتمرکز عمل می کند.
ارز دیجیتال چیست؟ ارز دیجیتال به هر نوع پول یا دارایی گفته میشود که به صورت الکترونیکی وجود دارد و از رمزنگاری برای ایمن‌سازی تراکنش‌ها و کنترل ایجاد واحدهای جدید استفاده می‌کند.
این ارز دیجیتال که تحت نظارت مستقیم بانک مرکزی است، کارایی نظام مالی را افزایش داده و زمینه را برای گسترش خدمات نوین مالی فراهم می کند. پروژه ریال دیجیتال، اقدامی مهم و استراتژیک است که می تواند نحوه تعامل ما با پول و انجام تراکنش های مالی را دگرگون سازد.
نظام های پرداخت سنتی دیگر پاسخگوی نیازهای در حال تغییر جامعه نیستند. با گسترش تجارت الکترونیک و افزایش تقاضا برای پرداخت های سریع، ایمن و کم هزینه، ضرورت تحول در زیرساخت های مالی بیش از پیش احساس می شود. رونمایی از ریال دیجیتال بانک مرکزی، گامی بلند در راستای پاسخ به این نیازها و هموار کردن مسیر توسعه اقتصاد دیجیتال در کشور است.
فهرست مطالب
مزایای ریال دیجیتال در یک نگاه
ریال دیجیتال با تکیه بر فناوری زنجیره بلوکی (بلاکچین)، مزایای قابل توجهی را در اختیار کاربران، کسب و کارها و نهادهای حاکمیتی قرار می دهد. انجام پرداخت های خرد و کلان تنها با اسکن یک کد، امکان ردیابی جریان پول و جلوگیری از نقل و انتقالات غیرقانونی، کاهش قابل ملاحظه هزینه های مرتبط با چاپ، نگهداری و جابجایی اسکناس و افزایش چشمگیر سرعت تسویه تراکنش ها، تنها بخشی از قابلیت های این ارز دیجیتال ملی هستند.
- سرعت و سهولت در پرداخت ها: تراکنش ها با ریال دیجیتال به صورت آنی و بدون نیاز به واسطه انجام می شوند. این ویژگی سرعت پرداخت ها را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد.
- امنیت بالا: استفاده از فناوری بلاکچین، امنیت تراکنش ها را تضمین می کند. با ثبت تمامی تراکنش ها در یک دفتر کل توزیع شده، امکان جعل یا دستکاری اطلاعات به حداقل می رسد.
- شفافیت: تمام تراکنش های ریال دیجیتال قابل ردیابی هستند و این موضوع به کاهش فساد مالی و پولشویی کمک می کند.
- دسترسی آسان: با گسترش زیرساخت های لازم، ریال دیجیتال برای تمام افراد جامعه، حتی در دورافتاده ترین مناطق کشور در دسترس خواهد بود.
- کاهش هزینه ها: جایگزینی تدریجی اسکناس با ریال دیجیتال، هزینه های چاپ، نگهداری و توزیع پول کاغذی را به شدت کاهش می دهد.
- نوآوری: ریال دیجیتال بستر مناسبی را برای توسعه خدمات مالی جدید مانند قراردادهای هوشمند و وام های خرد فراهم می کند.
- تسهیل تجارت الکترونیک: با استفاده از ریال دیجیتال، پرداخت های آنلاین از طریق درگاه پرداخت، با سرعت و امنیت بیشتری انجام می شوند و مشکلات رایج پرداخت در خریدهای اینترنتی کاهش می یابد.
چگونگی کارکرد ریال دیجیتال
فناوری پایه
ریال دیجیتال مبتنی بر فناوری بلاکچین (زنجیره بلوک ها) است. در این فناوری، اطلاعات تراکنش ها در بلوک هایی ذخیره می شوند که به یکدیگر متصل هستند. هر بلوک حاوی اطلاعات بلوک قبلی است و این ویژگی، امکان دستکاری داده ها را از بین می برد. بلاکچین یک دفتر کل توزیع شده ایجاد می کند که نسخه ای از آن بر روی تمام گره های شبکه وجود دارد و به صورت شفاف قابل تأیید است.
کیف پول های دیجیتال
کیف پول الکترونیک چیست؟برای نگهداری و استفاده از ریال های دیجیتال خود، به یک کیف پول الکترونیکی نیاز دارید. کیف پول های نرم افزاری که بر روی تلفن همراه یا رایانه شخصی نصب می شوند، رایج ترین نوع کیف پول هستند. کیف پول های سخت افزاری نیز با امنیت بالاتر برای ذخیره ارزهای دیجیتال طراحی شده اند. بانک مرکزی استانداردهای لازم برای انتشار کیف پول های ریال دیجیتال را تعیین کرده تا شرکت های مختلف بتوانند کیف پول های سازگار را توسعه دهند.
فرآیند انجام تراکنش
برای پرداخت با ریال دیجیتال، لازم است تا مراحل زیر را طی کرد:
مبلغ پرداختی را در کیف پول دیجیتال خود وارد کنید.
آدرس کیف پول دریافت کننده وجه را اسکن کنید یا به صورت دستی وارد نمایید. این آدرس می‌تواند به صورت کد QR یا یک رشته عددی و حرفی باشد.
تراکنش را تأیید کنید. پس از چند ثانیه، تراکنش بر روی بلاکچین ثبت شده و وجه به حساب گیرنده منتقل میشود.
در هنگام خرید حضوری نیز می توانید با اسکن کد QR فروشگاه، پرداخت را از طریق «درگاه پرداخت» مبتنی بر ریال دیجیتال انجام دهید.
امنیت و حریم خصوصی
تراکنش های ریال دیجیتال با استفاده از روش های رمزنگاری پیشرفته محافظت می شوند. هر تراکنش برای تأیید، نیاز به کلید خصوصی کاربر دارد که در کیف پول دیجیتال او ذخیره شده است. حتی در صورت سرقت یا گم شدن دستگاه، دسترسی به ریال های دیجیتال بدون کلید خصوصی امکان پذیر نیست.
از سوی دیگر با وجود قابل ردیابی بودن تراکنش ها، اطلاعات شخصی کاربران در بلاکچین ذخیره نمی شود و حریم خصوصی افراد حفظ خواهد شد.
آینده ریال دیجیتال
نقش ریال دیجیتال در اقتصاد کشور
پروژه ملی ریال دیجیتال گامی مهم در مسیر تحقق اقتصاد هوشمند در ایران است. با تسهیل پرداخت های دیجیتال، بسیاری از فعالیت های اقتصادی با سرعت و کارایی بیشتری انجام خواهند شد. حذف واسطه ها در تراکنش های مالی، به کاهش هزینه های مبادله و افزایش رقابت در بازار کمک می کند.
ریال دیجیتال با امکان نظارت هوشمندانه بر تراکنش ها، ابزار کارآمدی برای مدیریت سیاست های پولی در اختیار بانک مرکزی قرار می دهد. این فناوری می تواند نقش مؤثری در مقابله با فرار مالیاتی، پولشویی و تأمین مالی فعالیت های غیرقانونی ایفا کند.
کاربردهای آینده
با پیشرفت ریال دیجیتال، می توان کاربردهای گسترده تری برای آن متصور شد:
- ایجاد پلتفرم های پرداخت بین المللی با استفاده از ریال دیجیتال و کاهش هزینه و زمان تراکنش های برون مرزی
- استفاده در درگاه پرداخت کسب و کارهای اینترنتی
- استفاده از ریال دیجیتال در پرداخت های دولتی مانند یارانه ها، حقوق و دستمزد و عوارض با هدف شفافیت و کاهش فساد
- توسعه زیست بوم قراردادهای هوشمند بر بستر ریال دیجیتال
- استفاده از ریال دیجیتال برای مبادله دارایی های منقول و غیرمنقول با قابلیت احراز مالکیت
- اجرای برنامه های وفاداری و کش بک از طریق ریال دیجیتال توسط کسب و کارها
چشم‌انداز توسعه
طبق نقشه راه بانک مرکزی، ریال دیجیتال طی چند مرحله به تدریج در سراسر کشور عرضه خواهد شد. پس از اجرای آزمایشی در مناطق منتخب و دریافت بازخوردهای لازم، زیرساخت های فنی و حقوقی تکمیل خواهند شد. افزایش تعداد کاربران، توسعه شبکه پذیرندگان و ارتقای کیفیت خدمات، اولویت های اصلی این پروژه در سال های پیش رو هستند.
به تدریج سقف تراکنش های ریال دیجیتال افزایش می یابد و کاربردهای آن به تراکنش های با ارزش بالاتر تسری پیدا می کند. همکاری با کشورهای دیگر به ویژه همسایگان برای راه اندازی کریدورهای پرداخت مشترک نیز در دستور کار قرار دارد.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
ریال دیجیتال یک ابتکار جسورانه و آینده نگرانه از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است که با تکیه بر توان نخبگان و متخصصان داخلی، گام بلندی در راستای تحول ساختارهای مالی کشور برداشته است. انتشار ریال دیجیتال به عنوان یک ارز دیجیتال ملی، نویدبخش عصر جدیدی از نوآوری و کارآمدی در نظام پولی و بانکی ایران خواهد بود.
با اتخاذ رویکردی آینده نگر و مبتنی بر واقعیت های اقتصاد دیجیتال، بانک مرکزی این فرصت را برای کشور فراهم کرده تا همگام با تحولات جهانی، زیرساخت های لازم برای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی و دانش بنیان را پایه ریزی کند. رونمایی از ریال دیجیتال بانک مرکزی، میثاقی است بر عزم راسخ ایران برای بهره گیری حداکثری از ظرفیت های فضای مجازی در راستای پیشرفت و سربلندی ایران عزیز.
البته مسیر پیش رو، هموار و بدون فراز و نشیب نخواهد بود. تغییر عادات و نگرش های شکل گرفته در طول دهه ها، نیازمند صبر، حوصله و آموزش گسترده است. جلب اعتماد عمومی به یک فناوری جدید، مستلزم شفافیت، پاسخگویی و درک متقابل میان همه ذینفعان است.
آیا آماده‌اید تا فروش آنلاین‌تان را به شدت افزایش دهید؟ با درگاه پرداخت امن نوین پال فروش خود را با کارمزد کم افزایش دهید. همین حالا درگاه خود را فعال کرده و از افزایش درآمد لذت ببرید.
همچنین ایجاد بسترهای قانونی و زیرساختی مناسب برای بهره برداری حداکثری از قابلیت های ریال دیجیتال، هماهنگی و همکاری نزدیک نهادهای حاکمیتی و بخش خصوصی را می طلبد. اما آنچه مسلم است، اراده پولادین بانک مرکزی و سایر دست‌اندرکاران نظام بانکی برای تحقق این آرمان بزرگ و ایفای نقشی سازنده در خدمت به مردم شریف ایران است.
رونمایی از ریال دیجیتال بانک مرکزی، سرآغاز راهی دشوار اما پرافتخار برای تعالی و شکوفایی اقتصاد میهن عزیزمان خواهد بود. در پایان، ضمن قدردانی از همه دست اندرکاران پروژه ملی ریال دیجیتال، از شهروندان گرامی، فعالان اقتصادی، صاحبان اندیشه و رسانه های محترم درخواست می شود با حمایت، مشارکت و نظارت جدی بر این طرح سرنوشت ساز، بانک مرکزی را در به ثمر رساندن این حرکت عظیم ملی یاری کنند.
نوین پال