آشنایی با سیستم مدیریت محتوا و ویژگی های آن

به طور کلی برای پیشرفت بهتر امور، همواره به یک سیستم مدیریت جامع نیاز است. مقاله پیش‌رو جهت آشنایی با سیستم مدیریت محتوا و ویژگی های آن خدمت شما مخاطبان محترم نوین پال ارائه می‌شود.

سیستم مدیریت محتوا (Content Management System) یا همان CMS ابزاری قدرتمند جهت مدیریت و انتشار محتوای وب‌سایت به شمار می‌رود. در واقع از این سیستم‌ جهت ایجاد وب‌سایت‌ (Website)، بلاگ‌ (Blog)، فروشگاه‌ آنلاین (Online shopping)، وب پورتال‌ (Web portal)، سامانه‌ مدیریت آموزشی، انجمن‌ها و دیگر برنامه‌های وب استفاده می‌شود. سیستم مدیریت محتوا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چراکه در حال حاضر بیش از نیمی از وب‌سایت‌ها در جهان به واسطه بهره‌مندی از سایت‌ساز ایجاد شده‌اند که همین موضوع اهمیت CMS را نشان می‌دهد. چنانچه مایلید با صفر تا صد سیستم مدیریت محتوا و کاربردهای آن بیشتر آشنا شوید، در ادامه مقاله با ما همراه باشید.

همچنین مطالعه نمایید: برای راه اندازی کسب و کار اینترنتی چه باید کرد؟

سیستم مدیریت محتوا چیست؟

سیستم مدیریت محتوا یا همان CMS مخفف عبارت Content Management System، در واقع یک سیستم یا نرم‌افزار است که از آن جهت مدیریت، سازماندهی (Organizing) و انتشار محتوا (Content Distribution) در وب‌سایت‌ها استفاده می‌کنند. به طور کلی استفاده از CMS برای افراد این امکان را فراهم می‌نماید تا بدون نیازی به دانش برنامه‌نویسی بتوانند محتوای وب‌سایت خودشان را ویرایش نمایند.

در حقیقت عملکرد سیستم مذکور بدین صورت است که اطلاعات و محتوا در پایگاه‌های داده ذخیره می‌گردد و یک رابط کاربری، مورد تایید کاربران در اختیارش گذاشته می‌شود تا محتوا را بدون نیاز به برنامه‌نویسی با بهره‌مندی از ابزار‌های گرافیکی مدیریت نماید. با بهره‌مندی از CMS کاربران قادرند تا صفحات وب را ایجاد نمایند و مدیریت محتوای چند رسانه‌ای نظیر ویدیو‌ها و تصاویر، تعیین دسترسی‌، برقراری تعامل با کاربرانبه واسطه نظرات و فرم‌ها را به راحتی صورت دهند.

به زبانی ساده‌تر، سیستم مدیریت محتوا ابزاری است که به ما کمک می‌نماید تا بدون نیاز به کدنویسی یک وب سایت را راه اندازی نماییم. در واقع به جای ایجاد سیستم شخصی جهت تولید صفحات وب، ذخیره تصاویر و دیگر عملکردها، CMS کلیه موارد زیرساختی اساسی را برای ما مدیریت می‌نماید تا بتوانیم بر بخش‌های رو به جلو وب‌سایت مان تمرکز کنیم.

نحوه عملکرد سیستم مدیریت محتوا

جهت درک بهتر اینکه یک سیستم مدیریت محتوا چگونه کار می‌کند؟ در ابتدا باید بدانیم که ساخت سایت به چه صورت است. ذر واقع برای اضافه نمودن متون، تصاویر، دکمه‌ها و دیگر موارد مشابه در ایجاد سایت از زبان اچ‌تی‌ام‌ال (HTML) استفاده می‌شود و همچنین برای استایل دهی به آن‌ها از سی‌اس‌اس (CSS) بهره می‌برند. علاوه بر این از جاوا اسکریپت (JavaScript) هم برای قابلیت‌های بیشتر و ارتقا سایت استفاده می‌نمایند. در این شرایط، ما هرموقع بخوایمد تعقیراتی در سایت ایجاد نماییم، باید ابتدا پرونده‌ها را از سرور بارگیری کنیم. پس از آن، پرونده‌ها را باز می‌کنیم و تغییرات مدنظرمان را کدها اعمال می‌نماییم. شایان ذکر است که باید پیش از بارگیری مجدد پرونده‌ها اطمینان حاصل نماییم که هیچ پیوند یا مورد دیگری را قطع نکرده باشیم.

به طور کلی روش مذکور برای توسعه‌دهندگان و دیگر کاربران پیشرفته و با تجربه که سال‌ها کد نویسی می‌کنند، شاید ایده‌آل به نظر رسد. اما برای افرادی که دانش و زمان کافی یا منابع لازم جهت ساخت یک وب‌سایت را ندارند، سیستم مدیریت محتوا (CMS) بهترین گزینه انتخابی محسوب می‌شود.

همچنین مطالعه نمایید: فروش آنلاین از طریق سایت یا اینستاگرام، کدام بهتر است؟

تاریخچه سیستم مدیریت محتوا

حال که با ماهیت و عملکرد سیستم مدیریت محتوا (Content Management System) آشنایی پیدا کردید، در این بخش از مقاله به بررسی تاریخچه CMS می‌پردازیم. سیستم مدیریت محتوا برای نخستین بار در قرن بیستم به واسطه معرفی اینترنت ایجاد گردید. سال 1995 میلادی، رسانه آمریکایی اینترنتی تکنولوژی سی‌نت (CNET) با هدف نیاز‌هایی که برای تولید محتوا و نوشتن مطالب در وب‌سایت خود داشت، به طراحی نخستین CMS اقدام کرد. طی چند سال اخیر این سیستم محبوبیت بالایی را به دست آورد. زیرا مدیران وب‌سایت و مسئولان سازمان‌های مختلف، به سیستم یکپارچه نیازمند بودند تا بتوانند به واسطه بهره‌مندی از آن محتوای خود را مدیریت نمایند. پس از گذشت چند سال، این سیستم تا در بین کاربران عادی هم بسیار محبوبیت پیدا کرد. سپس سیستم‌های متن بازی که در زمینه سامانه‌های تولید محتوا جای می‌گیرند منجمله وردپرس (WordPress)، پرستاشاپ (PrestaShop)، جوملا (Joomla) و دیگر موارد مشابه در دسترس قرار گرفتند.

ویژگی‌های سیستم مدیریت محتوا

همان‌طور که در مطالب بالا عنوان شد، سیستم مدیریت محتوا (CMS) برنامه‌ای کاربردی جهت مدیریت محتوای وب‌سایت است که به چندین مشارکت‌کننده مجوز ایجاد، ویرایش و انتشار را می‌دهد. در واقع محتوا در CMS عموماً در یک پایگاه داده ذخیره می‌گردد و طبق مجموعه‌ای از الگوها نمایش داده می‌شود. در کل موارد زیر از جمله ویژگی‌های بارز CMS محسوب می‌شوند:

• ایجاد محتوا (Content creation): چنین ویژگی برای کاربران این امکان را فراهم می‌آورد نا محتوا را به سادگی ایجاد و قالب‌بندی نمایند.
• ذخیره‌سازی محتوا: در واقع محتوا را در مکانی به شیوه ثابت ذخیره می‌نماید.
• مدیریت گردش کار (WFMS): امتیازات و مسئولیت‌ها را طبق نقش‌هایی نظیر نویسندگان، ویرایشگران و سرپرستان مشخص می‌نماید.
• سازماندهی و توزیع محتوا (Content Distribution)

همچنین مطالعه نمایید: راه اندازی سریع فروشگاه ساز با درگاه

انواع سیستم مدیریت محتوا

در این بخش از مقاله قصد داریم تا شما مخاطبان را با انواع سیستم مدیریت محتوا (Content Management System) آشنا نماییم. به طور کلی سیستم‌‌های مدیریت محتوا به سه دسته اختصاصی، اشتراکی و منبع باز تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

1. سیستم‌ مدیریت محتوای اختصاصی (Proprietary CMS)
2. سیستم‌ مدیریت محتوای منبع باز (Open Source CMS)
3. سیستم‌ مدیریت محتوای اشتراکی (Software As A Service)

در ادامه مقاله آشنایی با سیستم مدیریت محتوا و ویژگی های آن به بررسی هرکدام از این سیستم‌ها می‌پردازیم.

1. سیستم‌ مدیریت محتوای اختصاصی

امروزه بسیاری از شرکت‌ها برای خود یک سیستم مدیریت محتوای اختصاصی (Proprietary CMS) با مالکیت خصوصی یک سازمان، گروه یا شخص ایجاد می‌نمایند. در حقیقت ایجاد کننده، کنترل کامل تمامی بخش‌های وب‌سایت و شخصی‌سازی آن را در اختیار دارد. در چنین نوع سیستم مدیریت محتوایی، پروسه طراحی سایت بسیار زمان‌بر و اختصاصی خواهد یود و برای اشخاصی مناسب است که دغدغه زمان ندارند.

علاوه بر فرایند طراحی که تقریباً هزینه زیادی هم می‌برد و صرفاً طراحان سایت قادرند تا از پس انجام پروسه بربیایند. لازم به ذکر است که در سیستم‌های مدیریت محتوای اختصاصی، باید هزینه نگهداری و پشتیبانی آن هم در نظر گرفته شود.

در کل چنانچه به دنبال طراحی سایت منحصر به ‌فردی برای خودتان هستید، می‌توانید مانند سایت دیجی کالا (digikala) از سیستم‌‌های مدیریت محتوای اختصاصی بهره‌مند شوید.

2. سیستم مدیریت محتوای منبع باز

در واقع سیستم مدیریت محتوای منبع باز (Open Source) نرم‌افزاری است که کد آن در دسترس عموم افراد قرار می‌گیرد و هر فردی می‌تواند در آن تغییراتی را صورت دهد. چنین سیستم مدیریت محتوایی، به صورت رایگان ارائه می‌شوند که قالب‌های آماده‌ای را نیز در اختیار کاربران قرار می‌دهند. از شناخته شده‌ترین سیستم مدیریت محتوای متن باز، می‌توان به وردپرس (WordPress) اشاره کرد. در حقیقت سیستم‌های مذکور مثل یک پروژه باز در دسترس تمامی توسعه‌دهندگان جهان قرار دارند که در نتیجه همه روزه تغییراتی جدید و مثبت در آن‌‌ها اعمال می‌گردد. دیگر سیستم‌های مدیریت محتوای منبع باز که بسیار شهرت دارند، عبارتند از:

• جوملا (Joomla)
• دروپال (Drupal)

3. سیستم مدیریت محتوای اشتراکی

در اصل SAAS مخفف عبارت Software As A Service به معنای سرویس اشتراکی است. سیستم مدیریت محتوای اشتراکی (SAAS) امکانات سیستم‌‌های منبع باز را دارند. اما تفاوت اصلی SAAS با Open Source در دسترسی کدهای آن‌هاست و باید کدهای مذکور را از شرکت‌های ارائه ‌دهنده سیستم‌ مدیریت محتوای اشتراکی به صورت سالیانه، ماهیانه یا بسته محصول خریداری نماییم.

به واسطه خریداری اشتراک، ما دیگر نیازی به پرداخت هزینه‌های جدا جهت طراحی قالب، پشتیبانی، اجاره هاست (Host) و استخدام طراح سایت نخواهیم داشت. از جمله مشهورترین سیستم‌های مدیریت محتوای اشتراکی که به عنوان سایت‌ساز هم شناخته می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ویکس (Vicks)
• اسکوار اسپیس (Squarespace)
• پرتال (Portal)

همچنین مطالعه نمایید: بهترین سایت سازها در ایران کدامند؟

مشهورترین سیستم‌های مدیریت محتوا

حال که با CMS و انواع آن آشنا شدید، در این بخش از مقاله به معرفی مشهورترین سیستم‌های مدیریت محتوا می‌پردازیم. چنانچه شما با فضای وب سروکار داشته‌اید، بدون شک نام موارد زیر از  سیستم‌های مدیریت محتوا را می‌شناسید که عبارتند از:

• وردپرس (WordPress)
• جوملا (Joomla)
• دروپال (Drupal)
• اسکوار اسپیس (Squarespace)
• ویکس (Vicks)
• پی اچ پی نیوک (PHP nuke)
• پرستاشاپ (PrestaShop)
• اپن کارت (OpenCart)
• وب فلو (Webflow)
• گوست (Ghost)
• سایت کر (Sitecore)
• مجنتو (Magento)
• تایپو۳ (TYPO3)

همچنین مطالعه نمایید: افزونه فرم ساز گرویتی فرم چیست؟

چه وب سایت‌هایی را می‌توان با سیستم مدیریت محتوا ساخت؟

در حال حاضر عموم سیستم‌های مدیریت محتوا (Content Management System) بسیار انعطاف پذیر هستند. این در حالی است که برخی از آن‌ها مانند مجنتو (Magento) روی استفاده خاص تجارت الکترونیکی تمرکز دارند. در کل اکثر سیستم‌های مدیریت محتوای رایج را می‌توان جهت ایجاد هر نوع وب‌سایت استفاده نمود. برای مثال، می‌توان از وردپرس جهت تقویت محتوا بهره‌مند شد. به طور کلی استفاده از سیستم مدیریت محتوا برای وب‌سایت در موارد زیر خلاصه می‌شود:

• انواع وب سایت استاتیک (Static Web Site)‌
• عموم وبلاگ‌ها
• انواع فروشگاه‌های تجارت الکترونیک
• انجمن‌ها
• اکثر شبکه‌های اجتماعی
• عموم دوره‌های آنلاین
• سایت‌های عضویت
• تمامی نمونه کارها و دیگر موارد مشابه

نحوه استفاده از سیستم مدیریت محتوا

تا این بخش از مقاله به ماهیت کلی CMS پرداختیم، در ادامه نحوه کار با سیستم مدیریت محتوا را مورد بررسی قرار می‌دهیم. به طور کلی CMS از دو بخش اصلی تشکیل شده که عبارتند از:

1. برنامه مدیریت محتوا (CMA)
2. برنامه تحویل محتوا (CDA)

در حقیقت به صورت ترکیبی، برنامه‌های مذکور اساساً کد، نمایش داده‌های پایگاه و زیرساخت‌ها را در قسمت بک اند (Backend) مدیریت می‌نمایند تا بتوانیم در قسمت فرانت اند وب سایت خود آن‌ها را رویت نماییم. برای مثال، به جای شروع با یک صفحه اچ‌تی‌ام‌ال (HTML) خالی، ویرایشگر محتوا را باید باز و سپس می‌توانیم انواع سبک متن، پیوندها و CTA اضافه نماییم و با کشیدن یا انداختن برخی ماژول‌ها و کلیک چند دکمه به جای نوشتن، تصاویر و جداول را وارد کنیم. در اصل می‌توانیم از اچ‌تی‌ام‌ال، سی‌اس‌اس (CSS) و جاوااسکریپت (JavaScript) هم استفاده نماییم.

بهترین پلتفرم سیستم مدیریت محتوا (CMS)

در حقیقت هر سیستم مدیریت محتوا از ویژگی‌های خاص خودش برخوردار است و اساساً نمی‌توان اذعان کرد که کدام یک از مابقی بهتر یا بدتر است! به طور کلی این ما هستیم که بر اساس نیازها و ویژگی‌هایی که انتظار داریم، بهترین پلتفرم سیستم مدیریت محتوا را برای خود انتخاب می‌نماییم. برای مثال سیستم مدیریت محتوای وردپرس که محبوبیت بسیار بالایی دارد، برای وب‌سایت‌های فروشگاهی گزینه مناسبی به شما نمی‌رود. ما هم برای اینکه بهترین CMS را متناسب با حوزه کاری و نیازهایمان انتخاب نماییم، باید ابتدا با ویژگی‌های آن‌ها آشنایی کافی را داشته باشیم و چندین نمونه از وب‌سایت‌هایی که با این سیستم‌های مدیریت محتوا ساخته شده‌اند را مورد بررسی قرار دهیم.

همچنین مطالعه نمایید: با فروشگاه‌ساز‌ها بیشتر آشنا شویم

نحوه ایجاد وب سایت با سیستم مدیریت محتوا چکونه است؟

چنانچه قصد دارید تا کالا یا خدمات خود را به صورت آنلاین ارائه نمایید، بدون شک به یک وب سایت و درگاه پرداخت اینترنتی نیازمند هستید. نکته مهمی که در ابتدا کار باید در نظر گرفت این است که آیا می‌خواهید وب سایت خود را با یک سیستم مدیریت محتوا بسازید؟ چنانچه تمایل به انجام این کار را دارید، طی کردن موارد زیر الزامی است:

1. خرید هاست و نام دامنه
2. سیستم مدیریت محتوای دلخواه‌تان را بر روی سرور وب خود نصب نمایید.
3. سیستم مدیریت محتوا را پیکربندی نمایید تا نحوه ظاهر و عملکرد سایت‌تان را مشخص کند.
4. آغاز به نوشتن محتوا به واسطه بهره‌مندی از رابط کاربری سیستم مدیریت محتوا (CMS)

با توجه به موارد مذکور در مطالب بالا، در حفیقت ایجاد یک وب‌سایت هم چندان امری سخت و دور از ذهن نیست. اگر می‌خواهید ابرای ایجاد یک وب سایت اقدام نمایید، همان‌طور که در ابتدای این بخش از مقاله عنوان شد، استفاده از درگاه پرداخت بسیار حائز اهمیت است. چنانچه شما کسب‌وکاری آنلاین دارید، می‌توانید با پرداخت یار نوین پال، جهت راه‌اندازی درگاه پرداخت اینترنتی برای سایت فروشگاه آنلاین خود به سادگی اقدام نمایید. پرداخت یار نوین‌پال کلیه نیازهای پرداختی شما را برطرف می‌نماید. جهت بهره‌مندی از درگاه پرداخت نوین پال، آشنایی با انواع خدمات و تعرفه، دریافت مشاوره، قیمت درگاه پرداخت و همچنین کارمزد خدمات، شما می‌توانید به لینک مدنظر مراجعه نمایید.

همچنین مطالعه نمایید: آشنایی با سرویس‌های نوین پال و تفاوت آن با سایر پرداخت یاری‌ها

مهمترین نکات در انتخاب سیستم مدیریت محتوا

همان‌طور که در مطالب بالا اشاره شد، در واقع چندین گزینه برای انتخاب سیستم مدیریت محتوا (CMS) در بازار وجود دارد که هر کدام از نقاط قوت و قابلیت‌هایی خاص برخوردار هستند. در کل بهترین روش جهت انتخاب CMS این است که درک دقیقی از نیاز سازمان خودمان در مورد مدیریت محتوا داشته باشیم. این عمل، نیازمند مصاحبه با کاربران و مدیران هر بخش است تا درکی مطلوب‌تر از انتظارات مورد نیاز تیم را داشته باشیم.

در حقیقت عناصر و ویژگی‌هایی که باید در زمان انتخاب CMS به آن‌ها توجه داشته باشیم، شامل موارد زیر می‌شود:

• استانداردهای وب (Web standards): ما سیستم مدیریت محتوایی می‌خواهیم که بتواند محتوای قابل دسترس را به زبان اچ‌تی‌ام‌ال (HTML) تولید نماید.
• چند زبانه بودن سیستم: در واقع سیستم ما باید بتواند از نرم افزار یا زبان سیستم به راحتی پشتیابی نماید.
• برخورداری از امکان تنظیم: در حقیقت بهترین CMS تنها یک راه حل برای مشکلات ارائه نمی‌دهد، اما این سیستم‌ها انعطاف‌پذیرند و قادرند تا بر اساس نیازمان توسط فروشنده سفارشی شوند.
• قالب‌ها: به طور کلی قالب‌ها، روح وبلاگ یا فروشگاه اینترنتی محسوب می‌شوند. در واقع قالب‌ها به قدری حائز اهمیت هستند که در جلب توجه مشتریان و همچنین ایجاد حس اعتماد در آن‌ها نقش بسزایی دارند.
• سطح امنیت: سیستم مدیریت محتوا باید به طور رسمی معتبر و مطابق با استانداردهای امنیتی شرکت ما باشد. این نکته در واقع شامل احراز هویت دو مرحله‌ای (two step authentication) می‌شود که جهت ورود نیاز است که نه تنها رمز ورود، بلکه کد دائمی یا موقت ارسال شده به دستگاه دیگر را هم وارد کنیم.
• برخورداری از قابلیت توسعه: سیستم مدیریت محتوا باید از یک کیت توسعه نرم‌افزار (SDK) یا API بالغ برخودار باشد تا برای ما این امکان فراهم شود که به راحتی با سیستم های موجود منجمله CRM، اتوماسیون بازاریابی و سیستم‌های هوش تجاری توسعه یابد.

همچنین مطالعه نمایید: حداقل و حداکثر مبلغ خرید از درگاه اینترنتی

کلام آخر

امروزه عموم وب سایت‌ها یا وبلاگ باید دائماً توسط محتواهای جدید و مفید تغذیه شوند. هنگامی که چنین محتوایی در دسترس باشد نکته مهم بعدی سازماندهی، ویرایش، ذخیره‌سازی و انتشار آن خواهد بود. در چنین مرحله‌ای ما به یک سیستم مدیریت محتوا (CMS) نیازمند هستیم. ما در این مقاله از بلاگ نوین پال به ماهیت و کاربردهای سیستم مدیریت محتوا پرداختیم. سپس در ادامه انواع سیستم‌های مدیریت محتوا را مورد بررسی قرار دادیم.

امیدواریم مقاله آشنایی با سیستم مدیریت محتوا و ویژگی های آن برای شما مخاطبان محترم مفید بوده باشد. لطفاً پس از مطالعه کامل این مقاله نظرات و تجارب شخصی خود در مورد استفاده از سیستم مدیریت محتوا (CMS) برای وب سایت یا وبلاگ خودتان را  با ما در نوین پال به اشتراک بگذارید.