سامانه نهاب مخفف «نظام هویت‌سنجی الکترونیکی بانکی»، بخشنامه‌ای جدید جهت قوانین و مقررات مربوط به صدور دسته‌چک بانکی از سوی نهاد کل مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم تاسیس گردید. برای اینکه بدانید سامانه نهاب چیست؟ و نحوه احراز هویت نهاب چگونه است؟ تا انتهای این مقاله از وب‌سایت نوین پال با ما همراه باشید.
بانک مرکزی ایران، سه سامانه بانکی تحت عناوین سامانه نهاب، سامانه شهاب و سامانه نماد را در دسترس مشتریان بانکی قرار داد. همه این سامانه‌ها درواقع جهت امنیت بیشتر و خدمت رسانی مطلوب‌تر به مشتریان بانکی ایجاد شدند. مشتریان بانکی به‌واسطه ثبت‌نام در سامانه نهاب، شناسه منحصربه‌فردی تحت عنوان شهاب یا هویت‌سنجی الکترونیکی بانکی دریافت می‌نمایند که در حقیقت کد شناسایی و احراز هویت آن‌ها به‌شمار میرود.
فهرست مطالب:
فهرست مطالب
سامانه نهاب
این سامانه پایگاهی جامع و یکپارچه اطلاعات هویتی مشتریان مؤسسه‌های اعتباری منجمله بانک‌ها محسوب می‌شود که شناسایی و هویت‌سنجی مشتریان و کنترل بر نحوه عملکردشان تا انتقال وجه در شبکه بانکی را تسریع و تسهیل می‌نماید. ایجاد سامانه نهاب، اواخر سال 1395 در دستور کار شرکت خدمات انفورماتیک بانک مرکزی قرار گرفته است.
براساس قانون اصلاح صدور چک، بانک‌ها موظفند که تائید مشخصات متقاضی دسته‌چک را از سامانه نهاب استعلام نمایند و پیش از صدور دسته‌چک به مشتریان، باید هویت متقاضی به‌واسطه استعلام از سامانه مذکور احراز گردد. هم‌چنین طبق این بخشنامه مسئولیت هر نوع مغایرت در اطلاعات به عهده هیئت‌مدیره و هیئت عامل بانک یا موسسه اعتباری خواهد بود.
فواید سامانه نهاب
به‌طور کلی از مهم‌ترین فواید سامانه نهاب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- از فواید بهره‌مندی سامانه نهاب باید ابتدا به تسریع دسترسی و اعتبارسنجی در خدمات‌دهی آنلاین، اشاره نمود.
- به‌واسطه سامانه نهاب می‌توان اطلاعات مشتریان را ذخیره نمود و استعلامات مرتبط به آن‌ها را در سامانه‌های مجاز صورت داد.
- با توجه به بخشنامه اداره کل مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم، بانک‌ها پیش از تحویل دسته چک ملزم هستند تا اطلاعات مشتری را در سامانه نهاب وارد نمایند و از آن تاییدیه‌های ضروری را بگیرند، به موجب این امر از یکی روش‌های پولشویی به واسطه دسته چک جلوگیری می‌شود و تعداد چک‌های مشکل‌دار و تقلبی کمتر خواهد شد.
مزایای احراز هویت در نهاب
عضویت در این سامانه، تخصیص شماره شناسایی منحصربه‌فرد برای عموم افراد جامعه را در شبکه بانکی میسر می‌نماید. به‌واسطه این امر بستری امن جهت انتقال اطلاعات هویتی مشتریان به مرکز اصلی گواهی بانکی برای صدور توکن‌ها فراهم می‌گردد که به عنوان پروفایل مشتریان بانکی استفاده می‌شود.
از بارزترین دستاوردهای سامانه نهاب، می‌توان به تحت پوشش قرار دادن سامانه‌هایی نظیر مدیریت سپرده‌ها، مدیریت تسهیلات، سیستم ارزی، بانکداری اینترنتی، بانکداری همراه، تلفن‌بانک و کانال‌ها و مشتریان اشاره کرد. به‌طور کلی تمام اطلاعات بانکی شخص، به‌صورت یکجا جمع‌آوری می‌شود تا از ایجاد هر نوع ناهماهنگی در اجرای قانون جلوگیری به عمل آید.
نحوه احراز هویت افراد در سامانه نهاب
این سامانه جهت استعلام هویت اشخاص، به‌واسطه سیستم‌های اطلاعاتی دیگر ارگان‌ها مانند سامانه‌های ثبت‌احوال، ثبت شرکتها، اداره پست، نیروی انتظامی و نهادهای قضایی و دولتی سایر مرتبط است. درواقع سامانه نهاب با ذخیره اطلاعات مشتریان بانکی، امکان ارائه انواع استعلامات مربوط به مشتریان بانکی را برای دیگر سامانه‌های مجاز فراهم می‌نماید.
کد شهاب چیست؟
شهاب یا همان شناسه هویت الکترونیک بانکی، یک شناسه 16 رقمی است که جهت تسهیل خوانایی به‌صورت گروه‌های چهار رقمی قابل تقسیم است. کد شهاب درواقع شناسه منحصر به فردی محسوب می‌شود که برای شناسایی مشتریان بانکی به هر کدام از اشخاص حقیقی و حقوقی اختصاص داده می‌شود.
به‌طور کلی کد شهاب، شناسه هویت الکترونیکی بانکی به‌شمار میرود که برای هر مشتری بانکی شناسه‌ای هویتی اختصاصی توسط سامانه نهاب ایجاد می‌گردد. در اصل شناسه مذکور نقش رابط اصلی بین سامانه‌های بانکی با نهاب را برعهده دارد. سامانه نهاب روی شبکه ارتباط بین‌بانکی (NiBN)، شاپرک، درگاه پرداخت و تمامی بانک‌ها و موسسات مالی با مجوز رسمی بانک مرکزی ایران امکان استفاده دارد.
نحوه دریافت کد شهاب
جهت دریافت کد شهاب اختصاصی شما می‌توانید به‌واسطه مراجعه به سامانه اینترنتی بانکی خود و درج کد ملی، شناسه هویت الکترونیکی بانکی را دریافت نمایید.
تفاوت سامانه نهاب و کد شهاب
در کل نهاب و شهاب با هم بسیار تفاوت دارند. درواقع سامانه نهاب، سایتی دولتی است که بعد از رصد نمودن اطلاعات هویتی اشخاص، کدی تخت عنوان کد شهاب را صادر می‌نماید. این کد برای هر شخصی که در سیستم بانکی از حساب برخردار بوده و و احراز هویت شده، صادر می‌گردد و در حقیقت شناسه آن فرد در سیستم بانکی به‌شمار میرود. این سیستم درست مشابه شماره سجام در سیستم بورسی است که هر شخص با کد ملی یک شماره اختصاصی دارد.
ضرورت کد شهاب برای سامانه نهاب
بانک مرکزی کل کشور براساس ضرورت ایجاد ساختار و دستورالعملی یکسان جهت ذخیره و به روز رسانی اطلاعات مشتریان بانکی و هم‌چنین تعیین اعتبار و امتیاز آن‌ها، اقدام به استقرار سامانه نهاب در شبکه بانکی خود نمود. این سامانه به‌واسطه برقراری ارتباط با دیگر سیستم‌های اطلاعاتی مثل ثبت احوال، ثبت شرکتها، اداره پست،نیروی انتظامی و دیگر نهادهای قضایی و دولتی باعث ایجاد و استقرار نظام هویت سنجی الکترونیکی بانکی شد.
به موجب این امر برای هر کدام از مشتریان بانکی یک کد شهاب با شناسه عددی 16 رقمی، در فایل اطلاعات مربوط به آن‌ها در بانک و موسسه مالی و اعتباری ایجاد شده است. بانک‌ها، موسسات مالی و اعتباری لازم است تا به هر کدام از مشتریان یک کد شهاب اختصاصی ارائه نمایند. جهت اختصاص کد شهاب از سوی بانک‌ها ضرورت دارد تا اطلاعات نام و فامیلی، کد ملی، شماره شناسنامه و تاریخ تولد طبق اطلاعاتی مندرج در سامانه ثبت احوال، ثبت و اصلاح گردد.
مدارک لازم جهت دریافت کد شهاب
جهت دریافت کد شهاب، تنها کافی است تا اطلاعات زیر را به بانک ارائه دهید:
- نام
- نام‌خانوادگی
- کدملی
- شماره شناسنامه
- آدرس منزل
- شماره تماس
- شغل
استفاده از سامانه نهاب در گوشی همراه
پس از تصویب سامانه نهاب و درخواست بانک مرکزی به همه بخش‌های مربوطه دستور یکسان سازی کد ملی با شماره تلفن همراهی ابلاغ گردید تا اپلیکیشن‌ها بر روی گوشی نصب شوند.
از آغاز سال 1398 بانک مرکزی تطبیق کد ملی با شماره تلفن همراه را در اپلیکیشن‌های موبایل الزامی نمود تا به موجب این امر اطلاعات با صحت بالاتری در سامانه نهاب به ثبت رسد. به موجب این امر، جهت عملکرد مطلوب‌تر ایجاد اپلیکیشن‌های تلفن همراه مربوط به هر بانک، در زیر ساخت سامانه نهاب مورد استفاده قرار گرفت. در این بین ارائه خدماتی نظیر مانده گیری از حساب در همراه بانک‌های مربوط به شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت (PSP) مثل خدمات الکترونیک پارسیان، خدمات الکترونیک سامان و نهادهای دیگر با اتصال به این سامانه بانک مرکزی پس از امتحان سامانه مانا طبق روالی امکان‌پذیر شد که برای شبکه الکترونیکی درگاه پرداخت با کارت (شاپرک) پیش رفته است.
کلام آخر
در این مقاله از وب‌سایت نوین پال به معرفی سامانه نهاب و مزایای آن پرداختیم. در ادامه اهداف صدور شناسه شهاب را مورد بررسی قرار دادیم. امّا کنار اهداف و فوایدی سامانه نهاب و کد شهاب، بعضی از مشکلات زیرساختی و عدم اطلاع رسانی کافی، برخی از اشخاص را سردرگم نموده است.
امیدواریم مقاله سامانه نهاب چیست؟ برای شما مخاطبان محترم نوین‌پال مفید بوده باشد. لطفاً پس از مطالعه کامل این مقاله نظرات و تجارب شخصی خود را در زمینه سامانه نهاب و کد شهاب با ما در وب‌سایت نوین پال به اشترک بگذارید.